Cota 36

CHANCHONADA  220º

Cota 36.

Fai varios días tivemos como convidado a un irmán, xeólogo de profesión; como outros profesionais ten que traballar no extranxeiro, xa leva anos traballando para unha multinacional española da obra pública. Sempre lembramos con cariño e admiración aquelas clases de campo coa que nos ilustraba, nos ollabamos ó seixal de Ribel, para nos só eran pedras redondeadas que están na beira do mar, entre a vila de A Guarda e a desembocadura do río Miño; pero él nos explicaba que eran os restos da parte frontal dun pequeno glaciar que fai +10.000 anos descendia polo monte, e ali remataba, pois no seu avance atopase có lugar onde a temperatura ambiente funde o xelo.

Esta vez a lección que impartíu era sobre o factor tempo, pero medido e considerado en termos xeolóxicos; pero en ambos medido na escala da vida humna son grandes, ou moi inmensamente grandes. Coma exemplo deste último explicounos como vai evolucionar a forma xeolóxica da Península Ibérica.

Imáxinemos que a Europa occidental, Península Ibérica e zona noroeste de África son tres pezas dun “gran mecanismo xeolóxico”; África vai movendose cara o norte-noreste, presionando todo o sur de Europa; Europa tamén móvese nesa dirección; o efecto disto será o constante crecemento das montañas dos Alpes, Cárpatos, Balcáns,... A Península Ibérica irá rotando no sentido das agullas dun reloxo,... será un movemento lento; pero dentro de 150 millóns de anos (en tempo xeolóxico moito, a nivel humano inmensamente moito). Chegados a ese punto, Galicia estará no lugar que hoxe ocupan Vasconia e Navarra, os Pirineos terán desaparecido, serán unha pequena cadea montañosa nas ribeiras occidentais dun pequeno mar interior, o seu canle de unión ó oceáno Atlántico será o lugar entre Francia i o que hoxe é a costa cantábrica; Cataluña estará unida a África,... Chegados a este punto, a nivel de situación xeográfica estaremos na zona que hoxe están situadas Holanda e Gran Bretaña,... as cales estarán máis ó norte.

Seguro que todos teremos escoitado falar do “cambio climático”,... que si os xelos retroceden, que si o Ártico deixará de ter xelo, que os glaciares de Groenlandia retroceden,... un dos seus efectos será a elevación do nivel do mar. Moitos centros xeolóxicos traballan con estas premisas, na maioría delas tratan a cota 36 (suposto e hipotético novo nivel do mar). Cando escoitamos e leemos noticias de asociacións ecoloxistas sobre o cambio climático, o catastrófico que será para España, Portugal,... pois as conclusións destes estudios xeolóxicos din o contrario.

Para que todo entendamos as implicacións da cota 36. Os nosos lectores miñotos coñecen a ubicación da Praza do Reló na Guarda (lugar onde está a Casa do Concello); pois neste futuro hipotético, esta praza será a nova liña de costa. Básicamente A Guarda será unha pequena península, que marcará a entrada norte dunha nova ría. Boa parte do Rosal estará sumerxido, Fornelos será liña de costa. O Seixo (Tomiño) tamén será outra pequena peninsula, tamén Tui, aquí esta futura ría dividese en dous, un ramal norte que inundará toda a zona de Porriño, que será liña de costa. Tamén estarán en liña de costa Ponteareas e As Neves.

As rías que temos en Galcia crecerán, tamén as que hai en Asturias, Cantabria e Vasconia. Pero este fenómeno incrementárase en Portugal, que terá unha gran ría en Viana do Castelo que chegara ata Ponte de Lima; ría do río Vouga; ría do río Mondego; ría do río Lis; a gran ría Lisboa-Setubal. No Golfo de Cádiz formaríanse varías grandes rías, especialmente notoria a do Guadalquivir, tamén as de Ayamonte e a de Huelva. Ou sexa, na Península Ibérica teríamos sistemas de bahías ampliados; a costa suroeste de Portugal perdería moito terreno.

¿Qué pasaría noutras zonas de Europa? En Italia, o val do Po estaría prácticamente inundado, cidades como Modena, Bolonia ou Verona serán liña de costa. Francia no seu arco cantabro entre Loriant e Burdeos, vería como La Rochelle inundase, Burdeos será liña de costa, Nantes tamén será liña de costa,... e as mareas ascenderian polo río Sena ata París. Gran Bretaña, perdería moito terreno na súa zona central este, Londrés estará sumerxido, cidades como Leeds ou Nottingham será costa, incluso Manchester será liña de costa. Irlanda cederá terreo na súa parte occidental, onde se formarán un complexo de pequenas rías e illas.

Bélxica perderá sobre o 40% do seu terriorio. Holanda desaparece do mapa. Alemanía perderá moito terreno na zona lindante có mar do Norte, que na zona de Hamburgo formarase unha gran ría, que chegará a zonas externas deBerlín; as costas do báltico tamén retrocederán moito. Dinamarca perderá sobre o 50% do territorio, pasando a ser un gran complexo insular na entrada do Báltico. A zona rusa de Kaliningrado perderá o 50% do territorio. En Polonia haberá dúas grandes rías, a da zona da desembocadura do Vistula a o do Oder.

Na zona do mar Negro, o mar ascenderá polo Danubio marcando gran parte da fronteira bulgaro-rumana. A península de Crimea perderá o 40% do territorio e será unha gran illa. Entre as desembocaduras do Danubio e Dniéper formáranse varias rías, e o mar chegará á zona de Zaporizhia (sur de Ucrania). O mar Negro ó ascender, collerá o “corredor de Proletarsk” para provoca-la macro inundación do Caspio (un gran lago salado que está por debaixo do actual nivel do mar), facendo que duplique a súa actual extensión, sobre todo na zona norte; facendo que a cidade de Volgogrado sexa liña de costa.

¿Qué tempo tardará en acontecer isto?,...¿300 ou 400 anos?, a nivel de tempo xeolóxico é rápido; pero a nivel de vida humana ainda é moito tempo. Como vemos a Península Ibérica non será o lugar máis afectado pola perda de territorio, pero detrás das explicacións anteriores, haberá movementos de decenas de millóns de persoas que buscarán un novo lugar onde asentarse (especialmente as poboacións lindantes có mar do Norte e parte occidental do Báltico), hai que trasladalas,... e iso vai xenerar conflictos.

Por sorte ainda temos moito tempo por diante; de ser certas as implicacións que trae o cambio climático; os nosos gobernantes xa deberían ir pensando en como afrontar este tema. De momento, só é problema posibilístico ó que xogan xeólogos e sociologos. ¿Algúen falou disto?, de ser isto moi probable, nos apostamos a que os gobernantes serán os últimos en enterarse.

Mirador do Monte Ancos, a 12  de Marzo do 2.014.

Benita  Losa Ligera.  Profesora universitaria de Geología Aplicada en la Universidad Central de Río Negro (Ciudad del General Roca; Río Negro; Argentina)