Todos contra o lume

CHANCHONADA  126º

Todos contra o lume.

Lamentable o gran incendio na parte media do Val do Tamuxe, entre Loureza, Acevedo, Fornelos, Santa Comba, Novás,... Non imos a criticar con isto ós nosos alcades e outros políticos,... Prender un lume no monte é moi fácil, pero apagar un incendio é moi complicado; e por desgracia cada ano morren moitos bombeiros, nesas labores de extinción,... Aquí, hai dúas cousas importantes é básicas:

1º ¿Quén queima o monte e porqué?.

2º  Plan de xestión dos montes.

Imos có primeiro; ¿quén queima o monte e porqué?. Collendo os datos das “Estadística General de Incendios Forestales” (EGIF), cós seus datos dende 1.988 ata 2.008; temos o que todos pensamos, o 85% dos incendios forestais en Galicia son provocados (polo tanto hai unha intención criminal no inicio dos mesmos), a neglixencias un 10% ou accidentes son o 4%, os provocados por causas naturais apenas chegan ó 1%,... Polo tanto as neglixencias e os provocados son o 95% do total. As neglixencias, con educación, formación, preparación poden reducirse; pero é moi díficil controla-las actividades dunha persoal individual que ten a intención de prenderlle lume ó monte; pero neste grupo perto da metade teñen unha intención: rexenerar pastos, queima de restos agrícolas,... e a outra metade teñen un fin descoñecido, ou perto do piromania.

Se poñemos os datos anteriores sobre un mapa; resalta que toda a comarca do Baixo Miño, Val Miñor, Vigo e Morrazo,... +65% dos incendios son provocados pero non teñen unha clara intencionalidade. Pero é evidentes que son producidos por unha man humana con ideas de piromania, pero que ó non ser detida non están claros os seus fins. O resto maioritariamente (1 de cada 3) son para rexenerar pastos para ganderia,...   

En criminoloxía hai un factor denominado presión sostenida; consiste en que a autoridade policial visite a certo coñecido delincuente, e puntualmente aumente o número de visitas, charlas,... e noutro as reduza, pero se fagan os encontradizos en certos lugares de visita habitual do delincuente. O delincuente, non é nada tonto para saber que está sendo vixiado, polo tanto as oportunidades para delinquir reducense,... e o espacio temporal entre delito e delito aumenta. Todo o anterior redunda nunha mellora directa da seguridade dos veciños.

Pois algo similar ó anterior podese e debese facer con certos posibles protagonistas en activar incendios: compradores de madeira queimada, propietarios de gando que pasta ceibe nos montes,... Durante o inverno visitas esporádicas, na primavera as visitas xa son máis habituais, e durante a tempada estival visita diaria, e atopalo no bar para toma-la cerveza,... Claro que se sentirán presionados, vixiados,... pero isto non é ilegal,... Eles mesmos serán sabedores que son blanco de algunha investigación, sentiranse sospeitosos,... Logo entra o xogo da psicoloxía,... ese xogo sutil que vai introducindo novas ideas na mente.

Nós so decimos que, poñendo sobre un mapa aquelas zonas de Galicia onde hai tradición de ter gando ceibe polos montes, e os concellos onde hai maior número de incendios,... ¡¡Por unha extraña casualidade ambos coinciden!!; pero nós non creemos nas casualidades. Có anterior, xa entendemos a oposición de algúns propietarios a ter ben rexistrado e controlado o número de reses que teñen polos montes,... Controlando a aquelas persoas que poidan ter intereses en arde-lo monte, seguramente reduciranse dun xeito importante o número de incendios,... e posiblemente anos despois serán ex-activistas da promoción incendiaria do monte.

Apagar un incendio no é fácil, e un incendio forestal é moi díficil de apagar; pois un bosque é unha gran masa combustible espallada por unha área xeográfica moi extensa, con diferentes formas orográficas, con malas vías de comunicación e acceso, sen infraestructuras técnicas,... Pero aquí levamos 40 anos có mesmo modelo: non coida-lo monte, e logo durante a tempada estival contratamos a uns brigadistas (bombeiros forestais) por uns poucos meses e mal pagados,... Non ten sentido que unha parte importante do orzamento da Administración competente para esta materia se gaste en soldos de persoal de alta administración, funcionarios, asesores, campañas de publicidade,... pero non invertimos nos profesionais, o material segue sendo vello e obsoleto,...

Temos que troca-lo modelo de xestión. Gastarse menos diñeiro nas cúpulas dirixentes e máis nas persoas que laboran no monte; ter ó persoal traballando durante todo o ano, facendo labores de limpeza e eliminacións de masa árboreas, de matoxos, arreglando camiños,... Se eliminamos biomasa forestal durante a primavera e veran, o monte terá menos combustible para arder durante un incendio. Polo tanto necesitamos ter un núcleo de persoal forestal estable todo o ano. Xa sabemos que temos guardabosques, pero eles non son suficiente.

Hai que replantexarse a xestión dos montes, talas, plantacións, limpezas,... Hai Comunidades de Montes que funcionan bastante ben, como son a de Vila de Suso (có Sr. Rafael Lomba ó fronte da mesma) e tamén a maioría das de Oia,... pero hai outras que non funcionan tan ben, son moi opacas e para elas o monte é a caixa do diñeiro, xa sexa para pagar una laconada e así ter a veciños có estomago cheo e ben tranquilos. Tamén hai que ir renovandoas, dandolles entrada a novos veciños-comuneros,... na Guarda hai algun presidente de Comunidade de Monte, que pode facer un lema similar ó do ex-dictador: “Kaudillo de Sálcidos, por la Gracia de Dios”.

Este é un tema moi longo, e complexo; pero esta vez hai que dicilo, gran parte das nosas autoridades locais souberon estar á altura das circunstancias e dos malos momentos, o importante era apaga-lo incendio, a seguridade dos veciños e non o grupo político, nin o localismo barato,.... ¡¡Ben Feito!! Nós pensamos que imos polo bó camiño, non hai que dar marcha atrás e seguir adiante. Podemos e debemos mellorar máis cousas, pero sobre todo non ladrarnos uns a outros, este é un tema onde todos debemos arrimar ó ombro, hai que ter moi craro, o enemigo común son os priromanos e os incendiarios.

 Mirador do Monte Ancos, a 29  de Agosto do 2.013.

Francisco  Jones Gallego (PACO JONES) . Ingeniero de producción y transporte de crudo de la TEXACO  JONES OIL (CorpusChristi; Texas, USA).